Een Duffeltse belastinglijst uit het jaar 1382
Door: Guido van Benthem
De oudst bekende schatting van de Duffelt dateert uit het jaar 1369 en is in 1903 door Pieter Nikolaas van Doorninck gepubliceerd in zijn werk: “Schatting van den lande van Gelre voor het Overkwartier en de Betuwe en de Betuwe van 1369”. De Duffelt behoorde destijds immers nog tot Gelre en is derhalve daar nog opgenomen. Hierna volgen nog Gelderse schattingslijsten uit 1382 en kort voor 1436, echter deze zijn veel beknopter omdat o.a. de leden van de adellijke geslachten ontbreken op deze lijsten.
Na 1436 duurt het maar liefst ruim 200 jaar voordat er waar een soort schattingslijst van de Duffelt beschikbaar is, nl. van het jaar 1666 is er een lijst beschikbaar waarin alle gezinshoofden zijn opgenomen, die diensten moesten verrichten voor de ambtman. Het betreft hier overigens alleen Kekerdom, Leuth, Niel en Mehr. Dit “gat” van 200 jaar is een groot gemis, omdat de schattingslijsten een belangrijke bron vormen voor voorouder- of bevolkingsonderzoek in de periode voordat de kerkboeken beschikbaar zijn. In de Duffelt starten de meeste kerkregisters tussen 1640 en 1700. In de 2e helft van de 18e eeuw zijn de belastinglijsten volop voorhanden, terwijl in de periode van 1666 tot 1750 wellicht nog Kleefse belastinglijsten in het Pruisisch archief in Berlijn voorhanden zijn, maar het is niet eenvoudig om hier op afstand informatie uit te verkrijgen.
Indien we het aantal gezinshoofden van de lijsten uit 1369 en 1382 met elkaar vergelijken, waarbij we rekeninghouden met het feit dat de lijst van 1382 geen leden van riddermatige (RM) geslachten bevat, dan komen we tot de volgende tabel:
| Dorp | 1369 Tot. | 1369 RM | 1369 ex RM | 1382 |
| Düffelward | 20 | 2 | 18 | 7 |
| Keeken en Bimmen | 46 | 8 | 38 | 14 |
| Kekerdom (met Spaldorp) | 10 | 1 | 9 | 2 |
| Leuth | 10 | 1 | 9 | 6 |
| Mehr | 39 | 6 | 33 | 13 |
| Niel | 27 | 0 | 27 | 16 |
| Totaal de Duffelt | 152 | 18 | 134 | 58 |
Het verschil tussen de lijst van 1369, exclusief riddermatigen, en de lijst van 1382 is aanzienlijk, nl. 76 gezinshoofden. Mogelijk ligt de oorzaak in het feit dat in 1369 alle gezinshoofden werden aangeslagen, terwijl in 1382 alleen eigenaren van onroerend goed werden aangeslagen.
Dan volgt hierna de schattingslijst van 1382[1] met de namen van de gezinshoofden, het bedrag van de aanslag (4 categorieën) en een eventuele gerelateerde vermelding op de schattingslijst van 1369:
“Dit is upboren Peter Mijs vanden beden yn Duyffel yndt jair vorss (1382)
Irst
Gerelateerde vermelding 1369
Duyffelweerdt
1. Peter Elsken ij
2. It Evert Hillensoen j Zijn vader: Hille Everts
3. It Baercken j
4. It Maes Haen ij
5. It Amelong j
6. It Willem Stoken neve iiij
7. It Hen Schaelken j
Summa xv pond
Keken en Bymmen
8. Arnt vanden Dyke iiij
9. It Deric Kijc j
10 It Vranxken Willomensoen ij
11. It Heynkenswijf van Knelenss iij
12. It Wedich ij
13. It Willem Bythanen ij
14. It Deric Stolle j
15. It Reytvos j
16. It die Schomeken j
17. It Coenken Gheddensoen ij
18. It Willem des Meys Wijs iij
19. It Heyn vanden Onderstalle j
20. It Johan vanden Weerde iij Jan van der Weyde
21. It Deric van Cneken j
Summa xxvij pond
Kekerden
22. It Holtacker ij
23. It Johan van Haren j
Summa iij pond
Loet
24. Hencken Kistken ij
25. It Hencken Stulyne ij
26. It Hencken Meel ij
27. It Gherit vanden Vosculen iij Verwant: Heynric van der Voskuele
28. It Johan van Lent ij
29. It Alert vander Hage j
Summa xij pond
Meer
30. Hedewich Nagels j Hilla Nagels cum filia
31. It Heynken Ghesensoen ij
32. It Lutgart Loemkens j
33. It Wolter Holle iij Wouter Holle
34. It Deric van Mekeren iiij Deric van Mekeren
35. It Johan Blesse ij Henneken Blessen
36. It Evert vander Loker j Ws. identiek aan: Everad van Lelar
37. It Henneken Vrederich j Heyn Vrancken sone
38. It Bernyer Bruwer j Verwant: Johan Brouwer
39. It Heijnken Burgenssoen j
40. It Styne Goiddendachten j Styn Godden cum fratrem
41. It Johan Scat j
42. It Lisabeth van Nygenhaven j Liesbeth van den Nyenhave
Summa xx pond
Nyel
43. Irst Mette Everts j
44. It Willem vander Mollen ij Willem van der Molen
45. It Helmich vanden Bogart iij
46. It Heynken Braem j
47. It Wijnken Haerync ij
48. It Mant sucor cum sic ij
49. It Deric Prijsken iiij Verwant: Aelbert Priesken
50. It Heynken Brant iij Heynken Brant
51. It Vastoutssoen iij Vasteryc
52. It Albert Evertssoen iij
53. It Herman Hellmich ij Herman Hellinc
54. It Coenken van Garmsel ij
55. It Herman vanden Bussch ij
56. It Keyser ij
57. It Johan van Loet iiij Jan van Loet
58. It Nest van Malderich j
Summa van Nyel xxxviij pond
Summa van Duyffel te samen L… alde schilde xxj gulden”.
[1] Het Gelders archief, toegang 0001: Het archief van de graven en hertogen van Gelre, nr. 211: Rekening van heer Henrick van Steenbergen, en van andere ambtenaren door hem uitgebracht, 1381-1383; Rekening van Peter Mijs van ontvangsten uit de bede in de Duffel (1382).