Schatting De Duffelt 1382

Een Duffeltse belastinglijst uit het jaar 1382

Door: Guido van Benthem

De oudst bekende schatting van de Duffelt dateert uit het jaar 1369 en is in 1903 door Pieter Nikolaas van Doorninck gepubliceerd in zijn werk: “Schatting van den lande van Gelre voor het Overkwartier en de Betuwe en de Betuwe van 1369”. De Duffelt behoorde destijds immers nog tot Gelre en is derhalve daar nog opgenomen. Hierna volgen nog Gelderse schattingslijsten uit 1382 en kort voor 1436, echter deze zijn veel beknopter omdat o.a. de leden van de adellijke geslachten ontbreken op deze lijsten.

Na 1436 duurt het maar liefst ruim 200 jaar voordat er waar een soort schattingslijst van de Duffelt beschikbaar is, nl. van het jaar 1666 is er een lijst beschikbaar waarin alle gezinshoofden zijn opgenomen, die diensten moesten verrichten voor de ambtman. Het betreft hier overigens alleen Kekerdom, Leuth, Niel en Mehr. Dit “gat” van 200 jaar is een groot gemis, omdat de schattingslijsten een belangrijke bron vormen voor voorouder- of bevolkingsonderzoek in de periode voordat de kerkboeken beschikbaar zijn. In de Duffelt starten de meeste kerkregisters tussen 1640 en 1700.  In de 2e helft van de 18e eeuw zijn de belastinglijsten volop voorhanden, terwijl in de periode van 1666 tot 1750 wellicht nog Kleefse belastinglijsten in het Pruisisch archief in Berlijn voorhanden zijn, maar het is niet eenvoudig om hier op afstand informatie uit te verkrijgen.

Indien we het aantal gezinshoofden van de lijsten uit 1369 en 1382 met elkaar vergelijken, waarbij we rekeninghouden met het feit dat de lijst van 1382 geen leden van riddermatige (RM) geslachten bevat, dan komen we tot de volgende tabel:

Dorp1369 Tot.1369 RM1369 ex RM1382
Düffelward202187
Keeken en Bimmen4683814
Kekerdom (met Spaldorp)10192
Leuth10196
Mehr3963313
Niel2702716
Totaal de Duffelt1521813458

Het verschil tussen de lijst van 1369, exclusief riddermatigen, en de lijst van 1382 is aanzienlijk, nl. 76 gezinshoofden. Mogelijk ligt de oorzaak in het feit dat in 1369 alle gezinshoofden werden aangeslagen, terwijl in 1382 alleen eigenaren van onroerend goed werden aangeslagen.

Dan volgt hierna de schattingslijst van 1382[1] met de namen van de gezinshoofden, het bedrag van de aanslag (4 categorieën) en een eventuele gerelateerde vermelding op de schattingslijst van 1369:

“Dit is upboren Peter Mijs vanden beden yn Duyffel yndt jair vorss (1382)

Irst

                                                                       Gerelateerde vermelding 1369

Duyffelweerdt                                              

1. Peter Elsken                                    ij                   

2. It Evert Hillensoen                            j        Zijn vader: Hille Everts

3. It Baercken                                        j

4. It Maes Haen                                    ij

5. It Amelong                                        j

6. It Willem Stoken neve                   iiij

7. It Hen Schaelken                               j

Summa xv pond

Keken en Bymmen

8. Arnt vanden Dyke                          iiij

9. It Deric Kijc                                      j

10 It Vranxken Willomensoen             ij

11. It Heynkenswijf van Knelenss     iij

12. It Wedich                                       ij

13. It Willem Bythanen                       ij

14. It Deric Stolle                                  j

15. It Reytvos                                       j

16. It die Schomeken                            j

17. It Coenken Gheddensoen              ij

18. It Willem des Meys Wijs             iij

19. It Heyn vanden Onderstalle            j

20. It Johan vanden Weerde              iij        Jan van der Weyde

21. It Deric van Cneken                        j

Summa xxvij pond

Kekerden

22. It Holtacker                                    ij

23. It Johan van Haren                          j

Summa iij pond

Loet

24. Hencken Kistken                           ij

25. It Hencken Stulyne                        ij

26. It Hencken Meel                            ij

27. It Gherit vanden Vosculen           iij        Verwant: Heynric van der Voskuele

28. It Johan van Lent                           ij

29. It Alert vander Hage                       j

Summa xij pond

Meer

30. Hedewich Nagels                            j        Hilla Nagels cum filia

31. It Heynken Ghesensoen                 ij

32. It Lutgart Loemkens                       j

33. It Wolter Holle                             iij        Wouter Holle

34. It Deric van Mekeren                   iiij        Deric van Mekeren

35. It Johan Blesse                               ij        Henneken Blessen

36. It Evert vander Loker                      j        Ws. identiek aan: Everad van Lelar

37. It Henneken Vrederich                    j        Heyn Vrancken sone

38. It Bernyer Bruwer                           j        Verwant: Johan Brouwer

39. It Heijnken Burgenssoen                j       

40. It Styne Goiddendachten                j        Styn Godden cum fratrem

41. It Johan Scat                                   j

42. It Lisabeth van Nygenhaven           j        Liesbeth van den Nyenhave

Summa xx pond

Nyel

43. Irst Mette Everts                             j       

44. It Willem vander Mollen               ij        Willem van der Molen

45. It Helmich vanden Bogart           iij

46. It Heynken Braem                           j

47. It Wijnken Haerync                       ij

48. It Mant sucor cum sic                    ij

49. It Deric Prijsken                           iiij        Verwant: Aelbert Priesken

50. It Heynken Brant                         iij        Heynken Brant

51. It Vastoutssoen                            iij        Vasteryc

52. It Albert Evertssoen                     iij

53. It Herman Hellmich                       ij        Herman Hellinc

54. It Coenken van Garmsel                ij

55. It Herman vanden Bussch              ij

56. It Keyser                                        ij

57. It Johan van Loet                         iiij        Jan van Loet

58. It Nest van Malderich                     j

Summa van Nyel xxxviij pond

Summa van Duyffel te samen L… alde schilde xxj gulden”.


[1] Het Gelders archief, toegang 0001: Het archief van de graven en hertogen van Gelre, nr. 211: Rekening van heer Henrick van Steenbergen, en van andere ambtenaren door hem uitgebracht, 1381-1383; Rekening van Peter Mijs van ontvangsten uit de bede in de Duffel (1382).